WATER VASTHOUDEN EN VERTRAGEN IN HET GEULDAL Natuur inzetten tegen wateroverlast en droogte Door de samenwerkende natuur beherende organisaties en NMFL.
ruilverkaveling langs ruil verkavelingsweg Ubachsberg
Een uitgebreide verkenning van bodem en ondergrond en oplossingen voor het probleem van erosie en wateroverlast in Zuid-Limburg. Jammer dat jullie het gedaan hebben zonder de grootste gebruiker van het landelijke gebied, de boeren erbij te betrekken. Door er samen over te spreken, in alle respect, lijkt het mij mogelijk om er samen sneller uit te komen al is het geen gemakkelijke opgave.
Kraanvogels Samenwerken loont
In hoofdstuk 9 wordt een aantal keren genoemd dat de natuur en waterbeheerders de aansluiting met de landbouw moet blijven zoeken. Nee, alle beheerders van het Zuid-Limburgse landschap zullen gezamenlijk moeten werken aan oplossingen voor alle uitdagingen. Klimaatverandering, biodiversiteit, natuur, waterkwaliteit, erosie vermindering, inrichting en een goed verdienmodel voor alle werkenden in het gebied.
Strokenteelt van l. naar r. korrelmaïs, S bieten, Groenbemester en korrelmaïs
Voor vele zaken geven jullie al oplossings richtingen aan. Ga daarnaast praten met boeren en werkenden in het gebied en kom gezamenlijk tot gedragen oplossingen. Bijvoorbeeld een maatregel waar jullie veel effect van verwachten is het verwijderen van drainage. Daar zet ik grote vraagtekens bij. Laag gelegen bij de Geul heeft het mogelijk wel iets effect. Als het flink regent duurt het dagen voordat het regenwater bij de drainagebuis is en dan is mogelijk de grote stroom naar de Maas alweer voorbij en kan de grond langzaam het teveel aan water loslaten.
Een goed kleihumuscomplex kan deze erosie verminderen
Het SWAT+-model zit vol met punten waar jullie zelf in het rapport al het nodige voorbehoud maken of zelf vraagtekens plaatsen. De dag neerslag bijvoorbeeld is een heel zwak punt, dat moet minimaal een uur zijn. Verder zijn er tussen de landbouwpercelen van diverse boeren grote verschillen. Jullie maken in dit rapport een generieke aanname waarmee je boeren die veel infiltratie van regenwater hebben op een gelijke manier bejegend. Eenzelfde fout als in het stikstofbeleid van de regering met de presentatie van de Kritische Depositie Waarde (KDW). Biologische boeren en gangbare boeren die een laag overschot hebben en die juist deel aan de oplossing van de problemen kunnen zijn moeten evenveel verminderen dan boeren die een hoog stikstof overschot hebben.
Onkruideg
Een voorbeeld uit het verleden van hoe een breed gedragen oplossingsrichting wel vorm kan krijgen. Eind negentiger jaren heeft de Stichting Mergellandcorporatie, een samenwerking van natuur mensen vooral IVN’s en boeren uit alle sectoren overleggen en projecten opgezet en uitgevoerd. Dragers van deze samenwerking was de LLTB en de NMFLimburg. Samen hebben we met de projecten voorgang geboekt met het verminderen van de mest, gewasbescherming en het ontwikkelen en plaatsen van landschappelijke elementen. De laatste taak is later overgenomen door Natuurrijk Limburg
Natuurbeheer
Voor de in dit rapport genoemde ambitie tot integrale aan voor het ‘Water vasthouden en vertragen in het Geuldal’ zal het inrichten van een vergelijkbare, krachtige samenwerking van overheden, TBOs, onderzoekers en landbouworganisaties ongetwijfeld sneller en beter tot breed gedragen oplossingen leiden. De verkenning die nu is vastgelegd in dit rapport kan in die aanpak ongetwijfeld bruikbare input leveren.
Meer organische mest gebruiken via de derogatie was/is mijns inziens goed. Maar kunstmest stikstof aanvullen zonder limiet is verbazingwekkend en niet goed Vooral ook omdat jullie beiden onder de kop Kunstmest constateren (ik ben blij met dit nieuwe standpunt van de LLTB) dat kunstmest milieuvervuilend is. 2 redenen: – de productie van 1 kg stikstof kost 1 m3 aardgas en dat levert weer veel CO2 op. – door veel kunstmest stikstof per ha te gebruiken is het totale bodemleven nauwelijks meer actief waardoor het kleihumuscomplex sterk verminderd. Er is dan verlies van stikstof door uitspoeling en vervluchtiging, waardoor de nu geconstateerde waterkwaliteit verslechterd en voor Zuid-Limburg de Löss erosiegevoeliger wordt. Waardoor de biodiversiteit afneemt.
Rapunzelklokje en Agrimonie
Stikstof en de WUR. In de laatste nieuwsbrief van Kennisonline van de WUR staat een onderzoek, door de minister aangevraagd over: “Wat zijn de financiële gevolgen van de verduurzaming en het verlies van de derogatie en mestafzetkosten voor de Melkveehouderij”. Onderzocht door Wageningen Economic Reseach. In tabel 1 staan de gemiddelde cijfers van de extensief en intensieve melkveebedrijven van de diverse regio’s in Nederland. Ik ben enorm geschrokken van de totale N giften/ha van de organische en kunstmestgift gezamenlijk. De laagste is 340 kg N/ha/jr. en de hoogste 470 kg N/ha/jr. Dit kan niet anders dan leiden tot een hoge stikstof uitspoeling en depositie en dus slechte waterkwaliteit.
Grote grasweide
Groene woestijnen en kruidenrijke graslanden. Ik zie in Zuid-Limburg diverse groene graslanden tot 50 ha groot. Over het algemeen is hier nauwelijks bodemleven en boven de grond vinden insecten en andere dieren nauwelijks voedsel en daarom is biodiversiteit ver te zoeken. Met grasklaver en of kruidenrijke graslanden krijg je een beworteling die veel dieper gaat als alleen met gras. Met gebruik van organische mest en heel weinig of geen kunstmeststikstof stimuleer je het totale bodemleven (regenwormen, insecten, bacteriën, mycorrhiza schimmels en protozoa). Deze zorgen samen voor vertering en het vormen van het kleihumuscomplex, het vastleggen en weer beschikbaar komen van stikstof en andere mineralen voor de planten, maar ook voor weerbaarheidsstoffen voor de planten, dieren en mensen. Zie de zeer positieve reactie van boeren in het evaluatie verslag op de sites van Urgenda, LTO en LLTB over kruidenrijke graslanden en kruidenrijke groenbemesters. Advies: schakel niet in een keer het hele bedrijf om naar kruidenrijkgrasland maar begin met een perceel en doe ervaring op om dit langzaam op het hele bedrijf te veranderen. De biodiversiteit zal dan toenemen, de erosie verminderen en de waterkwaliteit verbeteren. Zeker zal dan ook het verdien model van de boeren verbeteren om dat minder dure kunstmest aangekocht hoeft te worden. Collega melkveehouder Jos Brands uit Lemiers bewijst dat het kan. RIVM meet bodemvocht op 1.5 meter diepte onder al zijn percelen een nitraat gehalte van gemiddeld 12 mg nitraat/liter. Een gehalte waar veel natuurgebieden boven zitten. Zie voor dit laatste de onderzoeken die WML door het NMI uit Wageningen heeft laten doen.
Kruidenrijkgrasland
LTO. Hoe kan dhr. Koopmans zeggen dat varkensmest niet op de Nederlandse markt drukt? Het wordt hier toch ook op de akkers geïnjecteerd. Het stikstof probleem wordt geïmporteerd uit Zuid-Amerika. We moeten naar een circulaire landbouw in West-Europa. We zitten in Nederland met te grote concentraties kippen en varkens. Virologen laten zien dat vogelgriep de volgende pandemie kan/zal zijn bij mensen, daar moeten jullie toch oog voor hebben.
Vooraan natuurweide er achter strokenteelt
Generiek beleid van de overheid. Met steun van LTO zijn vooral biologische en gangbare boeren die goede milieumaatregelen genomen hebben de dupe van dit overheidsbeleid van de afgelopen 20 jaar, terwijl zij juist met hun manier van werken de oplossing voor de milieuproblemen zijn. Uiteraard hebben ook onderzoeken van enkele wetenschappers ervoor gezorgd dat onwerkbare en niet werkende oplossingen kwamen.
Renure Als Renure op een organische manier functioneert kan het meewerken aan een oplossing, maar belangrijk is dat de stikstof input omlaaggaat, anders zal de waterkwaliteit niet verbeteren en dat zal toch moeten gebeuren
Afvoer van hout (koolstof en Stikstof) en plaats voor biodiversiteit
Maatschappelijke verantwoordelijkheid. In deze mail zijn heel wat problemen en oplossingen aan de orde geweest, Er zijn er zeker nog meer oplossingen. Zorg als LLTB en LTO goed voor de belangen van boeren maar tegelijkertijd werk aan oplossingen aan de crisissen die er zeker zijn in het landelijk gebied en zoek samen met boeren en de TBO’s in het buitengebied, in respect voor elkaar, voor werkbare oplossing. Maak een tijdpad voor het veranderen van werken, want de mogelijkheden voor verbeteringen zijn niet van vandaag op morgen geleerd, dat kost jaren tijd. D66 in het kabinet Rutte wilde in hele korte tijd een verandering van de landbouw. Boeren die je 20 jaar een bepaalde richting opgejaagd hebt kunnen niet in een jaar 180 graden draaien. Dat kost echt 5 jaar en meer. Pleit bij de overheid dat 1 miljard € gebruikt wordt om vele boeren te begeleiden in de noodzakelijke verandering. Ik zelf heb daar in het 4-jarige landelijke project geïntegreerde akkerbouw in 1990 hele goede ervaring mee. Dat was voor mij net zoals de boeren in de evaluatie kruidenrijke mengsel zeggen; dat zij dit ervaren als een eyeopener. Ik weet zeker dat ik dan in 2001 niet omgeschakeld was naar de biologische werkwijze.
Haas in onze tuin
Ik stuur deze mail in de CC door naar enkele collega’s en een ander BBB provinciaal bestuurder. Ik wens jullie veel wijsheid en succes toe met deze moeilijke opgave,
Na schrift: Van beide een goede reactie op mijn mail. Met BBB statenleden naar 2 landbouwbedrijven op excursie geweest. Een akkerbouwbedrijf dat veel maatregelen heeft genomen om de biodiversiteit.door verminderen van kunstmeststikstof en bestrijdingsmiddelen en lang groen houden met kruidenrijke groenbemster tot ver in het voorjaar kort voor het zaaien en poten. Een veebedrijf met 130 stuks melkkoeien heeft 12 mg stikstof op 1.5 m. diepte gemiddeld over zijn bedrijf door het RIVM gemeten. De grasklaver weilanden werden tot nu toe alleen met organische mest. Door het vervallen van de derogatie en doordat het gebied in nitraat vervuilend gebied zit moet hij mest afvoeren en kunstmeststikstof aanvoeren. Dit is voor dit bedrijf wanbeleid. voor 1 kg stikstof is 1 m3 aardgas nodig. Door gebruik van stikstof gaat het bodemleven erop achteruit en dat is slecht voor stikstof uitspoeling, water vasthouden vermogen en de erosie zal toenemen.
Reactie op artikel in DE Limburger (14-02-2024): Vuil grondwater bedreigt unieke natuur
Reactie op artikel in De Limburger 14-02-2024. Is niet geplaatst als reactie op de Opiniepagina.
Vuil grondwater bedreigt unieke natuur.
Dit artikel laat zien dat de onderzoekers en journalist niet op de hoogte zijn welke inspanningen er door de landbouw na 1980 zijn genomen om de milieubelasting van hun landbouwbedrijven omlaag te brengen. Er waren heel veel projecten en cursussen in Zuid-Limburg om de milieubelasting terug te dringen. Veel organisaties zoals Waterleiding Maatschappij Limburg, Natuur en Milieufederatie Limburg, LLTB, provincie en meerdere andere kennis en onderzoeksinstellingen waren hierbij betrokken. De drinkwaternorm van 50 mg nitraatstikstof is daardoor in Zuid-Limburg gehaald en de projectmethoden is door WML naar Midden- en Noord-Limburg uitgebreid en later door alle waterleidingsbedrijven in Nederland is overgenomen.
Naast de landbouw zal ook de industrie (o.a. Geleen en Luik), anderen en zelfs de natuur beherende instanties zoals Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Limburg landschap hun stikstofemissie omlaag moeten brengen. In een recent openbaar rapport van het NMI (Nutriënten Management Instituut) uit Wageningen in opdracht van het WML blijkt dat de stikstofdepositie van de oude bossen in eigendom van de WML veel te hoog is.
Laten we samen in respect voor elkaar op alle plekken in Zuid-Limburg werken om verdere oplossing te vinden en toe te passen.
Aanvulling op bovenstaand reactie. Ik hoop dat jullie deze reactie in de bijlage in de rubriek “Ingezonden brieven” willen plaatsen.
Verder heb ik hier beneden nog een aantal aanvullingen die ik graag door jullie aan de onderzoekers en journalist Vincent Janssen gestuurd zie.
WML had begin 1990 een plan klaarliggen om een fabriek te bouwen om het grondwater te zuiveren van stikstof. Vanuit de landbouw is toen contact gelegd met WML. In 1997 is de Stichting Mergelland Corporatie opgericht met steun van NMFL en LLTB, bestuursleden waren boeren vanuit alle sectoren en vanuit de natuur vooral IVNers, allen uit de regio. Uiteraard met (financiële) steun van WML en de provincie. Voor het opzetten van projecten en cursussen moesten alle bestuursleden goedkeuring geven. Veel boeren uit Zuid-Limburg hebben met veel inzet aan deze bijeenkomsten deelgenomen. Het plan van WML voor de stikstofreductie van het drinkwater was daardoor niet nodig. Natuurlijke elementen zijn in die tijd ook aangelegd en worden nu begeleid door Natuurrijk Limburg. 10 gangbare bedrijven zijn in deze tijd omgeschakeld naar biologische bedrijfsvoering.
Wouw boven de velden van Kasteelhoeveputh
Verschillende projecten zijn in een eerdere periode in studieclub verband uitgevoerd. Vanaf 1985 zijn in deze clubs door Centrum Landbouw en Milieu (CLM) projecten uitgevoerd om voor de voedselproductie door middel van Mineralenbalans van de bemesting en milieubelasting punten van de gewasbescherming grip te krijgen op de milieubelasting door de landbouw. Door de Dienst landbouw Voorlichting (DLV nu Delphy) zijn boeren begeleid om geïntegreerd te werken, nu noemen ze deze methode Natuur Inclusieve Landbouw of ICM.(Integrated Crob Management). Grondmonsters werden genomen voor nitraat meting en verschillende boeren deden deze grondmonsters zelf bepalen met de Nitracheck meter.
Woeler om storende lagen te breken i.v.m.niet kerende grondbewerking.
Het stikstof probleem wordt eigenlijk geïmporteerd. Veel veevoer wordt geïmporteerd, vooral uit Zuid-Amerika en dan vooral voor varkens- en kippenbedrijven. Deze bedrijven liggen in Nederland vooral geconcentreerd in enkele gebieden. Op wereld schaal is 2/3 van het landbouwareaal voor de productie van veevoer en 1/3 voor voedsel voor ons mensen. Het lijkt me voor de voedsel en klimaat opgave beter dat dit in de loop van de jaren naar 1/3 plantaardige productie gaat voor het maken van veevoer. Het andere probleem met veel bedrijven met kippen en varkens in sommige regio’s is het gevaar voor het uitbreken van nieuwe pandemieën, daar is al vaker voor gewaarschuwd.Wo
Nieuwe methoden die de laatste 10 jaar ontwikkeld zijn: – sensoren die de bladgroen activiteit in de bladeren van de planten meet waar uit de stikstof behoefte van de plant afgeleid kan worden en er dus wel of niet bij bemest hoeft te worden. – websiteprogramma’s, zoals van het Louis Bolk instituut ( https://louisbolk.nl/ndicea ) , door vele middelen, bewerkingen en andere factoren in te brengen en met ondersteuning van een weerstation in de buurt is de mineralisatie (o.a. stikstof) te volgen waardoor de bemesting op het scherps van de snede kan plaats vinden.
Stikstof meten van grondmonsters met de Nitracheckmeter
En zo zijn er nog meer methoden om de beheersbaarheid van de bemesting, gewasbeschermingsmiddelen en het milieueffect te vergroten. Zie hieronder de evaluatie van de Crowdfundings actie van Urgenda en LTO. https://1001ha.nl/wp-content/uploads/1001ha-Evaluatieverslag.pdf
Kruidenrijk grasland goed voor bodemleven en dus vochthoudend vermogen en erosie.
De overheid legde in de afgelopen 20 jaar generieke maatregelen aan de boeren op en daardoor werden boeren, biologisch en ook vele gangbare boeren die hun milieubelasting drastisch verlaagd hadden, gestraft terwijl dit juist de boeren zijn die de oplossing voor de milieuproblemen zijn. Het KDW (kritische depositie waarde) is een rekenkundige tool die over een heel gebied de stikstofdepositie legt die dan voor alle bedrijven gelijk is waardoor boven genoemde bedrijven soms grote vervuilende bedrijven werden. Logisch dat de boeren kwaad werden. Jammer van de vernielingen door individuen, dat doet afbreuk aan het imago en draagt niet bij aan oplossingen.
Laten we vooral de milieuproblemen in Nederland en de regio maatschappelijk in alle respect voor elkaar van onderop oppakken en niet van bovenaf afdwingen. Hooguit doelen stellen en die met respect begeleiden.
Torenvalken dit voorjaar voor het eerst samen op de stok. Veel soorten roofvogels vinden voldoende voedsel op de velden. Een rijke biodiversiteit.
Hopelijk gaan jullie deze informatie oppakken en burgers/consumenten goed informeren, want zij kunnen door hun aankopen milieubewuste productie stimuleren.to
Onderstaande mail kreeg ik van een collega met een melkveebedrijf langs een beekdal midden in Zuid-Limburg als reactie op bovenstaand artikel.
Dank voor je bericht, goed van je te horen, en fijn dat je het voor de boerensector opneemt.
Mijn ongenoegen over het krantenartikel:
Waar komt dit nu opeens vandaan, wie zit hier achter? Het is blijkbaar een onderzoek van jaren geleden (2017?)
In het artikel wordt niet vermeld wie de opdrachtgever van het onderzoek is
De journalist heeft blijkbaar de slechtste resultaten uit het onderzoek geplukt
Het is niet duidelijk of de verontreiniging wel helemaal aan de landbouw is toe te schrijven. Vliegveld Beek kan ook van grote invloed zijn, bij de gladheidsbestrijding wordt ureum (?) gebruikt.
Daarnaast ben ik gefrustreerd dat de minister het hele lössgebied aanwijst als Nutriënten Verontreinigd gebied. Bij ons meet het RIVM al vele jaren het bodemvocht (- 1,5 m). Verleden jaar zaten we op een gemiddelde onder alle percelen van 12 mg nitraat/liter. Ver onder de toegestane norm. En dan moet ik uitleggen dat we NV-gebied zijn.
Artikel in De Limburger van 7 oktober 2023 op de Opiniepagina
Nieuwe Europese regels gaan het manipuleren van groente en fruit door gen-modificatie een stuk makkelijker maken, schreef De Limburger op 7 oktober in een groot artikel. Tot grote onvrede van biologische boeren in Nederland.
Het artikel zoomt in op een nieuwe variant van gen-modificatie, de CRISPER-Cas methode. De Europese Commissie wil consumptieproducten die zijn gemaakt met die methode toelaten op de markt zonder vermelding hiervan op de verpakking. Het Europees Parlement moet dit voorstel nog goedkeuren. Door de CRISPER vermelding achterwege te laten, kan de consument niet meer kiezen of hij deze voedselproducten wel of niet wil.
Met CRISPER hebben laboratoria de mogelijkheid om genen met een bepaalde gewenste eigenschap heel nauwkeurig uit de DNA streng te knippen en in het DNA van een ander levend organisme te plakken. Die plant, of welk organisme dan ook, krijgt zo die gewenste eigenschap. Zelfs genen op die manier van een bacterie naar een plant verhuizen is mogelijk.
DNA
Een praktijkvoorbeeld: grondbacteriën hebben de eigenschap om het omstreden onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat, de werkzame stof van het product Roundup, af te breken. Onderzoekers hebben de genen gevonden die hiervoor zorgen en via CRISPER overgebracht naar maïs, sojabonen en katoen. Deze drie gewassen, grootschalig geteeld in Zuid-Amerika, worden met Roundup bespoten zodat alle onkruid doodgaat en alleen maïs, sojabonen en katoen overblijven. Die gewassen zijn dan immers niet langer gevoelig voor glyfosaat.
Het op bredere schaal toepassen van CRISPER zal de biodiversiteit verminderen. Immers: deze genetisch gemodificeerde gewassen zullen wereldwijd op vele honderdduizenden hectares geteeld worden. Er ontstaan dan grote oppervlakten met monocultuur van een universeel ras. Voor biodiversiteit en natuur is daarbij geen enkele plaats. Bij deze grootschalige teelt zal de resistentie tegen tientallen ziekten en plagen snel afgebroken worden. De boeren gaan er financieel op achteruit doordat de grote concerns de markt van gepatenteerde gewassen en gewasbeschermingsmiddelen volledig in handen hebben. In het artikel in De Limburger staat ook dat in het verleden gen-modificatie geregeld leidde tot een toename van bestrijdingsmiddelen en bodemvervuiling, zoals in Zuid-Amerika.
Het is jammer dat de Limburgse Land en tuinbouwbond meegaat in de redenatie van de grote bedrijven. Tegenover de twee à vijf grote internationale bedrijven staan wereldwijd vele tienduizenden kleinere kwekerijen – boeren, familiebedrijven en coöperaties – die samen in staat zijn tientallen malen sneller planten te kweken met hoge resistentie tegen regionale ziekten en plagen. Ook kleinere plantenkweekbedrijven maken samen gebruik van laboratoria om goede genen op te sporen om deze vervolgens op klassieke wijze in te kruisen. De biologische landbouw wil geen geknutsel met gentech aan hun gewassen. Alleen biodiversiteit kan ziekte en plagen bij gewassen beheersbaar houden.
De biologische boer stimuleert biodiversiteit door juist op kleinere percelen te werken. De biologische boer zaait ook meerdere rassen van een gewas.. Hij stimuleert het hele bodemleven door de manier waarop hij de grond bewerkt en door kruidenrijk grasland en kruidenrijke groenbemester te zaaien. Hij gebruik juist géén synthetisch-chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest.
Verkeerde afslag
De Wageningse emeritus-hoogleraar Edith Lammerts van Bueren waarschuwt dat door gentech en grootschalige landbouw de resistenties die nog in de wilde natuur voorkomen sneller zullen verdwijnen.
Crisper is ongetwijfeld een technisch hoogstandje, maar in het licht van de grotere opgave voor een duurzame en toekomstbestendige landbouw is het absoluut de verkeerde afslag.
CRISPER-Cas. Knippen in het DNA van planten 2-10-2023
De EU-commissie wil consumptieproducten met de Crisper-Cas gemaakte methode toelaten op de markt zonder vermelding op de verpakking van de producten. Het EU-parlement moet dit voorstel van de EU-commissie nog goedkeuren. Door het niet vermelden of het product wel of niet gemaakt is via deze methode kan de consument niet meer kiezen of hij deze ontwikkeling wel of niet wil.
Deze methode zal geen bijdrage leveren aan het bevorderen van de biodiversiteit omdat: deze methode erg duur is wordt deze alleen gebruikt door enkele heel grote internationale beursgenoteerde kweekbedrijven die nu onderdeel zijn van chemische bedrijven die gewasbeschermingsmiddelen voor de landbouw maken.
De biodiversiteit in de natuur gaat erdoor op achteruit omdat: Deze genetisch gemodificeerde gewassen zullen wereldwijd op vele honderdduizenden hectares geteeld worden. Er ontstaan dan grote oppervlakten monoculturen, van een universeel ras, waar voor biodiversiteit en natuur geen enkele plaats is. Bij deze grootschalige teelt zal een of meerdere resistenties tegen ziekten en plagen snel doorbroken worden. Voor andere ziekten en plagen op deze gen-rassen zal dan nog steeds (voorbehoedend) gespoten moeten worden.
Ook de boeren gaan er financieel op achteruit omdat de grote concerns de markt van gepatenteerde gewassen en gewasbeschermingsmiddelen volledig in handen hebben. Alleen de aandeelhouders van deze grote internationale concerns worden beter van deze methode.
Tegenover de 2 á 5 grote internationale bedrijven staan wereldwijd vele tienduizenden kleinere kweekbedrijven (boeren en familiebedrijven) die samen in staat zijn tientallen malen sneller regionale/klimaatzone resistente planten te kweken voor regionale ziekten en plagen.
In het licht van de grotere opgave voor een duurzame en toekomstbestendige landbouw is het technische hoogstandje van Crisper-Cas absoluut de verkeerde afslag.
De laatste tijd staan er veel artikelen in De Limburger over de landbouw betreffende: stikstof, biodiversiteit, water, natuur en andere samenhangende items. Het is jammer genoeg niet tot een overeenstemming gekomen voor een landbouwakkoord doordat LTO uit het overleg stapte. Vooral ook doordat de Agrarisch Jongeren, ondanks enkele pijnpunten, nog steeds vertrouwen hadden in een landbouwakkoord dat het mogelijk maakt om hun (toekomstig) bedrijf aan te passen aan de wensen van de maatschappij en er een goed inkomen uit te halen. Door alle krakeel zijn enkele jaren verloren gegaan waar gezamenlijk aan oplossingen gewerkt had kunnen worden. De kaart van minister van der Wal en de stelling van Tjeerd de Groot veroorzaakte terecht een storm van protest onder de boeren. Ook met de Kritische Depositie Waarde (KWR) kunnen boeren op perceels en bedrijfsniveau niets. Wel met de Mineralenbalans waar stikstof deel van uitmaakt om de bemesting te sturen naar een mindere stikstofuitstoot.
Fasant hen
Ook Frans Vaessen van WML (Limburgs drinkwater) herkent zich niet de Löss-nitraatcijfers van minister van der Wal. Landbouwers in grondwaterbeschermingsgebieden in Zuid-Limburg hebben, vanaf 1997 in samenwerking met WML in het project Duurzaam Schoon Grondwater (DSG), met succes het stikstofniveau drastisch weten te verlagen. In 2021 zat de gemiddelde uitspoeling onder de agrarische percelen in grondwaterbeschermingsgebieden in Löss zelfs onder het gewenste niveau van 50 mg. Nitraat/liter (Bron: DSG).
Recent onderzocht WML nitraatuitspoeling in haar gronden in grondwaterbeschermingsgebieden. De biologische landbouwpercelen en jonge bosaanplant hebben nauwelijks uitspoeling maar in oude bossen wordt extreem hoge stikstof -/ nitraatuitspoeling gemeten (Bron: NMI-rapporten). De groei van struiken en bomen in jong bos legt koolstof maar ook stikstof vast in een bepaalde koolstof/stikstof (C/N) verhouding. Oud bos daartegenover heeft veel dood hout dat verweerd en valt uit elkaar in koolstof en stikstof en deze stikstof veroorzaakt een te hoge stikstof concentratie in het oude bos waardoor de biodiversiteit verdwijnt. In mijn jeugd hadden boeren en sommige burgers een gedeelte van een bos voor hak- en geriefhout, op die manier werden kleine plekken open met meer zonlicht op de bodem, waardoor er een grotere biodiversiteit ontstond. Tevens wordt stikstof uit het bosperceel via het hout afgevoerd.
Natuur beherende organisaties: Beheer de (oude) bossen en maak een beheersplan over tientallen jaren. Zorg voor rillen voor insecten en kleine dieren en voor open plekken in het bos. Zorg voor gericht afvoer van stikstof via afvoer van hout uit oude bossen.
Geen praktische ervaring is de oorzaak van het volgende: Vorig jaar heeft een groep een rechtszaak gewonnen tegen Natuurmonumenten om vee, die Natuur Monumenten inzet voor natuurbeheer, uit de Brunssummerheide te verwijderen. Het is juist dat uitwerpselen van vee stikstof bevat, maar het vee groeit door het grazen behoorlijk in gewicht. De kalveren die er vaak bij hun moeder lopen kunnen in een seizoen wel 150 kg zwaarder het terrein verlaten, op deze manier wordt veel stikstof het gebied uit gebracht.
Boeren: – Onderzoek via je mineralenboekhouding op perceels of bedrijfsniveau of er nog mogelijkheden zijn voor het verminderen van de stikstof uitstoot van je bedrijf. Het computerprogramma Ndicea van het Louis Bolk instituut of een ander managementprogramma en een Chlorofyl sensor kan je ondersteunen in het bepalen van stikstofbehoefte van een gewas. – Samenwerken van akkerbouwers en veehouders is circulair werken en is goed voor de biodiversiteit. – Doe regionaal mee aan een NIL-project
Laten we nu de regering gevallen is alvast in de regio’s aan de slag gaan om gezamenlijk, in respect met elkaar, de stikstofdepositie omlaag brengen en niet wachten op een nieuwe regeringsploeg.
Mineralenbalans en Kritische Depositie Waarde Voerendaal, 3 januari 2023 Beste Tjeerd de Groot en Derk Boswijk,
Tjeerd de Groot stap af van het leidend zijn van de KDW en omarm de mineralenbalans die het mineralenoverschot per ha berekend. Dit kunnen boeren hanteren en beslissingen nemen om het mineralenoverschot gemiddeld over de jaren heen onder de 50 kg stikstof per ha te brengen, als ze dit al op hun bedrijf nog niet gehaald hebben. In de waterbeschermingsgebieden van de WML in Zuid-Limburg is dit doel bereikt. Veel boeren gebruiken deze methode en hebben een lager overschot maar een deel van de boeren die nog de methode van tientallen jaren geleden hanteren hebben soms overschotten van enkele honderden kilo’s stikstof per ha als gemiddelde van hun bedrijf. Deze laatste groep boeren moet je meenemen/stimuleren naar een lager overschot. In Zuid-Limburg is de Mergellandcorporatie (samenwerking van natuurmensen en boeren uit Zuid-Limburg en de Milieufederatie Limburg en de LLTB) een achttal jaren actief geweest met o.a. een 4-jarig project “Voor Wat Hoort Wat”. Dit project heeft veel positieve resultaten opgeleverd en veel deelnemers volgden de bijeenkomsten, spraken mee en pasten zaken op hun bedrijf aan. Ik was er bestuurslid. Bij het Centrum Landbouw en Milieu zat ik in de jaren negentig in een boerenadviesgroep die meerdere projecten begeleiden en ben toen in enkele gebieden geweest waar projecten plaats vonden. Van de Friese Wouden tot Zuid-Limburg.
Nederland heeft vele prachtige en diverse landschappen die absoluut behouden moeten worden.
Ik kan begrijpen dat je snel resultaat wil voor de natuur dat zou ik ook graag willen maar in alle respect, geef boeren een reden en een instrument om aan oplossingen te werken, dan is er mijns inziens sneller en beter resultaat mogelijk. Met de KDW kunnen de boeren op hun bedrijf niets, maar wel met een mineralenbalans, dat geeft inzicht. Ik stuur een mineralenbalans van mijn bedrijf mee. Derk Boswijk, ik was positief verrast na je eerste optreden en interviews als woordvoerder Landbouw van het CDA. Je maakte duidelijk dat er iets moest veranderen in de werkwijze van een aantal boeren en je ging een stevige discussie niet uit de weg. Misschien nog te langzaam voor mij, maar stap voor stap is beter dan in een keer een te grote stap te maken. Daag boeren uit om stappen te zetten naar een landbouw die natuurinclusief en euregionaal is en goed naast een natuurgebied past.
Beste heren, je kan beleid van +/- 20 jaar lang niet van de een op de andere dag omkeren. Dat dit oude beleid schadelijk is voor het milieu en uiteindelijk ook economische schadelijk is is helder. De meeste boeren bedrijven hebben een cyclus van een jaar en de meeste boeren zullen enkele jaren ervaring nodig hebben om te veranderen.
De nieuwe minister van Landbouw dhr. Adema gaat voortvarend te werk en maakt goede plannen die hopelijk snel resultaat hebben. Samenvattend: Gebruik instrumenten als een mineralenbalans en vergelijkbare methoden om boeren in beweging te krijgen naar een lager gebruik van (kunstmest)stikstof, dan verlaagt de KDW vanzelf ook. De natuur zal dan op termijn ‘automatisch’ verbeteren doordat er dan sprake zal zijn van verkleining van het stikstofoverschot dat in bodem, grondwater en lucht komt.
Groetend en mijn beste wensen en goede gezondheid voor jullie beiden. Hopelijk wordt 2023 een jaar met minder polarisatie en meer samenwerking en begrip voor elkaar.
Norbert Huijts Steinweg 2 6367GM Voerendaal 0654781748 www.kasteelhoeveputh.nl en Blog In 2018 gestopt als biologische akkerbouwer in Zuid-Limburg
De richting die de manier van produceren van voedsel in de landbouw moet ingaan, is al vele tientallen jaren punt van discussie. De oplossingen die zij aandraagt in haar betoog in De Limburger (16/6) zullen niet veel bijdragen aan het verminderen van het klimaatprobleem. Welke keuzes kunnen boeren maken om duurzamer te gaan produceren? Honger in de wereld los je niet op door voedsel over de hele wereld te verslepen, maar door onze kennis van biologische landbouw en biodiversiteit naar ontwikkelingslanden te brengen. Een prachtig voorbeeld hiervan is het Sekem-project in de woestijn van Egypte. Ik zet vraagtekens bij het gebruik van additieven in veevoer, het effect daarvan zal niet groot zijn op de methaanemissie. Vlees kweken uit een cel is mijns inziens geen ideale oplossing. Minder vlees Ik ben absoluut voorstander van het minder consumeren van vlees en het gebruik van plantaardige proteïnen ter vervanging van vlees. De teelt van vlinderbloemige gewassen zoals (kikker)erwten, bonen, peulen, lupinen en andere gewassen die stikstof produceren, waarvan eiwitten gemaakt worden, moet veel meer gestimuleerd worden. Deze gewassen moeten voor de Nederlandse markt vooral in Nederland en Europa geteeld worden, niet in verre landen. Het gaat erom welke keuzes boeren gaan maken om duurzamer te kunnen produceren. Er hebben in de afgelopen tientallen jaren hoofdzakelijk twee soorten innovaties plaatsgevonden in de landbouw gesteund door onderzoek aan de Landbouw Universiteit Wageningen en de vele proefbedrijven: – Produceren van plantaardig en dierlijk voedsel met gebruik van kunstmatige middelen zoals kunstmest en synthetische bestrijdingsmiddelen; toegepast met gebruik van precisielandbouwapparatuur. Deze manier gaat uit van bestrijden van ziekten en plagen en een maximale opbrengst, liefst met gebruikmaking van gentechnologie; in de EU is dit niet toegestaan. – Produceren van plantaardig en dierlijk voedsel met gebruik van alleen natuurlijke processen en het gebruik van rassen die een grote weerbaarheid hebben tegen ziekten en plagen. Het afwisselend telen van zes of meer gewassen, steeds vaker in smalle stroken zodat ziekten en plagen beheersbaar blijven, toegepast met gebruik van precisielandbouwapparatuur en mechanische onkruidwieders gestuurd door camera- en/of satellietbesturing. Deze methode wordt gebruikt door biologische boeren en enkele gangbare landbouwers.
Ook gangbare telers kunnen strokenteelt toepassen op spuitbreedte, zodat indien gewenst ze kunnen ingrijpen op synthetische wijze met gewasbescherming en kunstmest. De biodiversiteit gaat met sprongen omhoog evenals de weerbaarheid tegen ziekten en plagen van de cultuurgewassen. Hierboven een foto van een gangbaar bedrijf met gewasstroken op breedte van zijn spuitmachine.
Landbouwinnovatie is niet iets van de laatste jaren. Ik heb vanaf 1970 alsmaar gezocht naar landbouwmethodes die het produceren van producten beter, gemakkelijker en rendabeler maken. Ik werkte samen met collega’s in studieclubverband, bezocht proefbedrijven in het hele land en maakte excursies naar bedrijven van collega’s in Duitsland, België en Frankrijk, bijeenkomsten/vergaderingen om mijn kennis bij te spijkeren op het gebied van teelt, techniek, wettelijke regels en mijn ondernemerschap. De eerste vijftien jaar lag mijn focus vooral op het correct toepassen van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Langzaam werd mij duidelijk dat deze manier van werken nadelig is voor het milieu in en om mijn velden. Vertrouwen In 1990 heb ik meegedaan aan een project met geïntegreerde akkerbouw (telen op de biologische manier met de mogelijkheid om op gangbare wijze in te grijpen). Daardoor kreeg ik het vertrouwen dat ik ook zonder synthetische bestrijdingsmiddelen en kunstmest kon. In 2001 heb ik mij laten certificeren voor het telen van biologische producten. Ik heb ook meer plezier en voldoening beleefd aan het biologisch boeren. Edith Schippers en overheid, beloon boeren (of ze nu gangbaar of biologisch werken) die aantoonbaar veel minder milieuvervuilende emissies veroorzaken dan gebruikelijk is in de sector, eerst met minder knellende regels en geef ze daardoor meer ruimte om hun bedrijf verder te ontwikkelen. Deze kennis willen zij ook graag overdragen aan collega’s in ontwikkelingslanden. Norbert Huijts uit Voerendaal was tot 2018 biologisch akkerbouwer in Voerendaal.
Ik ben in 1970 als akkerbouwer begonnen. Door het onderkennen van de problemen met kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen ben ik toegegroeid naar de biologische landbouw. In 2001 heb ik mij aangemeld om biologische producten te telen en te verkopen. In 2017 ben ik gestopt en met pensioen gegaan.
Het overspringen van infecties van dier op mens heeft te maken met het muteren van het coronavirus. Voor dit nieuwe virus was geen medicijn beschikbaar, waardoor het zo heftig om zich heen heeft kunnen grijpen. Dit is voor mij heel herkenbaar. Door gewassen op grote percelen en veel dieren in een stal te plaatsen, kunnen gemuteerde organismen zoals virussen zich snel en massaal uitbreiden. Door bestrijdingsmiddelen te gebruiken worden virussen, bacteriën, aaltjes, insecten en (on)kruiden hier op den duur immuun voor, waardoor telkens weer nieuwe sterkere middelen ontwikkeld moeten worden. Het gevolg is dat de natuur op en naast de akkers en dus ook de biodiversiteit sterk verslechterd. In mijn ogen is dit een vicieuze cirkel waar we nooit uitkomen, zoals ook hoogleraar Pim Martens onlangs in De Limburger betoogde.
Precisielandbouw
Gelukkig zijn er alternatieven. Naast biologische landbouw zijn er diverse technieken om zonder of met weinig gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen te werken om de biodiversiteit weer terug te krijgen. Door precisielandbouw kun je smallere percelen maken, waardoor nuttige insecten gemakkelijker andere schadelijke insecten kunnen bestrijden. Ook plagen zoals virussen en bacteriën krijgen zo minder kans om gewassen aan te tasten. Je kunt bijvoorbeeld zes of meer gewassen op stroken naast elkaar zaaien of planten en die jaarlijks afwisselen.
Lobby
Het internationale bedrijfsleven is evenwel niet geïnteresseerd in oplossingen die biologisch voor de hand liggen, omdat deze geen geld opleveren voor de aandeelhouders. De lobbyisten van deze concerns verhinderen dat deze nieuwe milieuvriendelijke inzichten doorbreken. De focus ligt uitsluitend op efficiëntie, rendement en schaalvergroting. Met de draagkracht van de aarde wordt geen rekening gehouden.
Ik sta daarom ook achter de protesten van de boeren bij de supermarkten, omdat de prijs die ze voor hun producten krijgen te laag is. Daarnaast is de prijs van gangbare producten ten opzichte van de biologische producten veel te laag, omdat een aantal kosten van de grootschalige landbouw door de samenleving betaald worden, zoals:– de kosten die waterleidingsbedrijven moeten maken om schoon drinkwater te leveren; – de energie die nodig is om kunstmest en bestrijdingsmiddelen te produceren. Dit vraagt gigantisch veel energie met als gevolg veel CO2-uitstoot, waardoor de landbouw een grote bijdrage levert aan de klimaatcrisis.
Haalbaar
Toch ben ik in het geheel genomen niet pessimistisch, omdat er de laatste tijd veel artikelen geschreven worden over de veranderingen die nodig zijn. Veel collega’s en ik hebben bewezen dat het praktisch en financieel haalbaar is biologisch voedsel te produceren, alleen zal de omschakeling niet in enkele jaren plaats kunnen vinden. Ook een aantal gangbare boeren heeft reeds stappen in de goede richting gezet. Maar er zal nog heel veel moeten veranderen in de landbouw, de industrie en het bedrijfsleven om de biodiversiteit in de wereld terug te krijgen. Ook maatschappelijk moet er nog het nodige gebeuren. Zo zal de consument zich bewuster moeten worden van wat hij in de winkel koopt. Want alleen door duurzaam geproduceerd voedsel te kopen, draagt deze bij aan herstel van de biodiversiteit – anders niet
Op 31 december 2017 ben ik gestopt met mijn akkerbouwbedrijf Kasteelhoeve Puth in Voerendaal en met pensioen gegaan. Ik ben geboren op hoeve Steinenis in Voerendaal en hier opgegroeid. Na de Lagere en Middelbare landbouwschool ben ik in 1970 in maatschap met mijn ouders en broer in het toen nog gemengde bedrijf gestapt. De akkerbouwtak had mijn aandacht en het bedrijf was een gangbaar gevoerd bedrijf met gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen waarvan ik mij alle mogelijke kennis eigen maakte. In 1983 ging ik alleen verder als pachter van kasteelhoeve Puth. Via akkerbouwstudiegroep en allerlei cursussen en bijeenkomsten door het hele land heb ik gewerkt om mijn kennis en ervaring uit te breiden. in de jaren tachtig zag ik als boer en natuurliefhebber de natuur in het Putterbos en op het veld achteruit gaan door het intensieve gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. In het bos verdwenen een aantal zeldzame planten zoals 3 soorten orchideeën, klein glidkruid en andere planten. Overwoekerd door brandnetels. Ook in het veld waren guichelheil, akkerviooltje en bolderik verdwenen, ook de korenwolf die ik in mijn jeugd over de aardappelruggen zag lopen is verdwenen.
Via cursussen, bezoek proefbedrijven in het hele land, allerlei bijeenkomsten heb ik mijn invloed op mijn omgeving omlaag gebracht. Vanaf 1990 heb ik deelgenomen aan een vierjarig landelijk project geïntegreerde akkerbouw (als basis: beginnen met biologische methoden en met schadedrempels werken om alsnog gangbaar in te grijpen). Het gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen is in die tijd drastisch omlaag gegaan. Daardoor durfde ik het in 2001 aan om te schakelen naar biologische teelt en heb ik mij aangemeld bij Skal voor controle en het krijgen van een biologisch certificaat.
ik eg hier met de onkruideg het kleine onkruid weg.
De machines voor de onkruidbestrijding waren grotendeels aanwezig vanuit de tijd van de geïntegreerde akkerbouw. De teelten lukten over het algemeen redelijk tot goed. De afzet daarentegen was een stuk moeilijker door de geïsoleerde ligging in Zuid-Limburg ten opzichte van de rest van Nederland. De afzet naar de Euregio ging ook stroef doordat eigen telers van België en Duitsland voorrang hadden. Ongeveer 10 jaar heb ik op kleinere schaal met een Duitse collega uit Aken samengewerkt. Ik heb het biologisch telen met veel passie gedaan en voelde me meer boer dan voorheen. In de gangbare tijd voelde ik mij vaak meer dokter dan boer doordat ik veel aan het kijken en beoordelen was hoeveel ziekte in het gewas aanwezig was en dit dan ging bestrijden. Op de site www.kasteelhoeveputh.nl staat informatie vanaf ongeveer 1995 onder “archief”.
Ik kijk met veel plezier, ondanks alle ups en downs, terug op mijn werkzame leven als boer van 1970 tot en met 2017.
