Artikel:

Aanpak stikstof moet anders

“Vandaag de dag noemen we wat chemische landbouw is ‘gangbaar’ en dat wat duizenden jaren gangbaar is geweest ‘biologisch’. Dat is de wereld op z’n kop”. Dat schreef Mees Visser, een biologische boer, op de website opzoeknaardemakers.nl.

Met deze uitspraak legt Visser een deel van het achterliggende probleem van de landbouwmaatregelen bloot.
“Niemand is gebaat bij het ontkennen van de stikstofcrisis”, schreef De Limburger in het commentaar van 22 juni jl.  Daar ben ik het volledig mee eens en met mij veel biologische en gangbare boeren.

Heel veel boeren zijn nu teleurgesteld en boos en doen mee met het boerenprotest. Biologische boeren die in evenwicht met de natuur boeren worden in de discussie nauwelijks gehoord door de rijksoverheid, terwijl hun manier van boeren de oplossing is voor het stikstof- en klimaatprobleem.
In een rapport heeft de Wageningen Universiteit aangetoond dat de biologische melkveehouderij 70 procent minder stikstof uitstoot dan de gangbare melkveehouderij.

Generiek
Maar ook veel gangbare melkveehouderijbedrijven in Zuid-Limburg hebben hun uitstoot via projecten flink verlaagd. Honderden boeren in Zuid-Limburg hebben meegedaan om de negatieve klimaatinvloed van de landbouw (akker-, melkvee-, tuinbouw en fruitteeltbedrijven) te verminderen en zitten sindsdien laag in hun stikstof uitstoot. Deelnemers aan deze projecten vragen zich terecht af “hebben we nog niet genoeg gedaan?”.

Het kabinet heeft te weinig oog voor die inspanningen. De politiek moet de boeren steunen die nu al goed bezig zijn en niet weer met generiek beleid komen. Kijk eens naar het Groenboerenplan met tien aanbevelingen voor nieuw perspectief voor de landbouw, dat een groep boeren (Bio, Caring Farmers, kringloop boeren en anderen) aan de beide verantwoordelijke ministers op 6 juli presenteerden. Dit document biedt boeren instrumenten om de stikstofuitstoot van hun bedrijf te verminderen.

Creatiever
Zoek naar andere, creatievere en effectievere oplossingen in plaats van de harde generieke aanpak van dit kabinet. Crisisdeskundige Gert-Jan Ludden, had twee weken geleden weinig positiefs te zeggen over bestuurscultuur bij de overheid. Met zijn rigide aanpak van de stikstofcrisis heeft de overheid een grote groep boeren in het harnas gejaagd.

De oplossing is de aanpak van boeren die veel kunstmeststikstof en bestrijdingsmiddelen gebruiken. Wanneer je die groep kunt stimuleren daarmee te minderen, kun je het meeste en snelste resultaat behalen.

Concreet betekent dat vijf dingen: 
1. Zorg dat het gebruik van kunstmeststikstof verlaagd wordt tot 10 á 20 % van de totale stikstofbehoefte van een gewas.
2. Stimuleer in de gangbare akkerbouw strokenteelt op spuitbaanbreedte met verschillende gewassen op één akker: goed voor de biodiversiteit en tegen erosie.
3. Veebedrijven moeten kruidenrijk grasland zaaien dat gezonder, weerbaarder en eiwitrijk voer voor de koeien oplevert.
4. Kijk naar stikstofbalans per koe en niet naar het aantal koeien dat een bedrijf heeft. Al genomen stikstofmaatregelen tellen immers ook mee.
5. verlaag de import van veevoer uit Zuid-Amerika en teel eiwitrijk voer in Noordwest-Europa.

Respect
En toch vooral nog een zesde punt: zorg dat er over en weer respect is.  Dit probleem moeten we maatschappelijk oplossen. Zo kunnen we samen werken aan een, blijvend, leefbaar en aantrekkelijk platteland, voor iedereen.

Norbert Huijts
Voerendaal
Biologisch akkerbouwer met pensioen
Zie website en blog www.kasteelhoeveputh.nl   /blog

Aanvulling:

Aanvulling op dit artikel en de mogelijkheden voor vermindering van de milieubelasting:

De journalist die het stuk geplaatst heeft de titel veranderd waardoor het artikel een iets andere lading krijgt.   Mijn titel was:
Stikstof: Broodnodig…. met mate.

Intensieve veehouderij.
Het stikstof probleem wordt mijns inziens grotendeels geïmporteerd vanuit Zuid-Amerika en gebruikt door de intensieve veehouderij, vooral varkens- en kippenbedrijven die nauwelijks in het regeringsbeleid voor de stikstof maatregelen genoemd worden, maar wel een hoge stikstofuitstoot hebben. Verder heb ik ook eerder geschreven over het zoönose risico dat door een grote dichtheid van dit soort bedrijven aanwezig is.
Dat stikstof overschot geld niet voor varkens, kippen en rundveebedrijven die zelf of samen met hun buurman akkerbouwer circulair werken. De akkerbouwer levert graan en eiwitgewassen aan de kippen-, varkens- of rundveeboer en krijgt daar mest voor terug om zijn land te bemesten en heeft daardoor niet veel kunstmeststikstof nodig. Dat is wat we uiteindelijk willen bereiken, de onttrekking   van de toegepaste bemesting in evenwicht brengen met de voedselproductie uit de bodem.

Natuur beherende instanties.
Zoals het Limburgs Landschap, Natuur Monumenten, Staatsbosbeheer hebben honderden ha. grond in beheer die zij laten begrazen door koeien, schapen, geiten en andere dieren van boeren uit de omgeving van de natuurgebieden. Door gericht te laten begrazen zorgen de dieren voor een grotere biodiversiteit.  Hoe kijken deze organisaties tegen de stikstof crisis aan??
Op de Brunssummerheide in beheer bij Natuur Monumenten zijn koeien die daar graasden weggehaald na een gerechtelijke uitspraak omdat er geen Natuurvergunning was en die dieren mest achterlieten die stikstof bevat.  Ja dat klopt! Ze laten stikstof achter.  Maar dat de dieren 100 en meer kg. zwaarder worden en per saldo meer stikstof uit het gebied halen dan achterlaten realiseren deze natuurmensen zich schijnbaar niet.

Waterleiding Maatschappij Limburg
Een medewerker van WML die al ruim 20 jaar betrokken is bij projecten met boeren om het stikstofoverschot te verminderen herkend de cijfers die de overheid voor Zuid-Limburg presenteerde niet in hun drinkwater cijfers. Hij was net zo goed als ik erg verbaasd toen hij de kaart van de overheid zag met de nog te behalen reductiegetallen voor Zuid-Limburg.
In de jaren negentig was WML van plan een fabriek te bouwen om stikstof uit het grondwater te halen voor de drinkwaterwinning. Door de projecten met de boeren is de uitstoot zover gedaald dat dit niet nodig was en zit nu het stikstofgehalte beneden de drinkwaternorm. Dat was voor WML reden om het project (Duurzaam Schoon Grondwater) ook uit te breiden naar de grondwaterbeschermingsgebieden in heel Limburg.

Ndicea
Akkerbouwers gebruik het Ndicea programma van het Louis Bolk Instituut. Akkerbouwers die het nu gebruiken krijgen veel inzicht in de toestand van de bodem, de bemestingstoestand en via koppeling met een weercomputer inzicht in de mineralisatie van stikstof tijdens het groeiseizoen, ook vanuit de jarenlange humus opbouw vanuit groenbemesters en humusgift. Een goed advies programma waarop naast monsternamen van grond en gewasmonster goede beslissingen genomen kunnen worden.
Ik zelf heb het vele jaren op mijn bedrijf gebruikt tot volle tevredenheid.

Strokenteelt
De nr. 2 van de oplossingen in het artikel:  strokenteelt zal door overheid en organisaties (financieel en met advies) gestimuleerd kunnen worden zodat vooruitstrevende boeren er met niet al te groot risico ervaring mee kunnen opdoen. Op deze manier kan de hele sector ervaring met strokenteelt krijgen.
Als ik het goed begrepen heb zijn er GLB (Gemeenschappelijk Landbouw Beleid) voorwaarden voor stimulering strokenteelt opgesteld: maximaal 24 meter breed en 6 gewassen op een groot perceel.

Samen stimuleringsprojecten opzetten door NMFL,  LLTB, WML en Provincie Limburg
LLTB en NMFL hebben samen eind negentiger jaren Stichting Mergellandcorporatie opgericht die diverse projecten heeft opgezet in Zuid-Limburg om de milieu-invloed van de landbouw te verminderen en met veel succes.  Honderden boeren hebben aan deze projecten meegedaan. Het 4-jarig Project Resultaat Beloning (betaald door provincie en WML) heeft boeren inzicht gegeven in de mogelijkheden en veel boeren zijn deze maatregelen blijven gebruiken. Nationale en provinciale overheid neem niet weer generieke maatregelen maar gerichte (stimulerende) maatregelen op de bedrijven waar veel stikstofoverschot geproduceerd wordt en beloon boerenbedrijven die een laag natuurlijk overschot aan stikstof hebben.