Onder “Samenwerken voor Natuur” stond een betoog van mij in De Limburger op 8 januari 2025

Het overheidsbeleid streeft na dat de landbouw in 2030 voor 15 procent biologisch draait. Dan werkt nog steeds 85 procent volgens de gangbare methode. Ik ben ervan overtuigd dat met de juiste maatregelen de door natuurorganisaties beheerde natuur en de landbouw (gecultiveerde natuur) elkaar kunnen versterken en dat bevordering van biodiversiteit veel problemen oplost of tenminste op termijn sterk vermindert.Vanaf 1985 heb ik met veel collega’s in Zuid-Limburg deelgenomen aan diverse projecten om zo de milieubelasting van mijn bedrijf te verlagen. Samen met betrokken landbouw- en natuurorganisaties, de wetenschap en WML zijn projecten uitgevoerd, waardoor de milieubelasting van veel bedrijven is verlaagd.
De verschillen tussen bedrijven onderling bij het stikstofoverschot zijn heel erg groot en juist daarin zal de oplossing gezocht moeten worden. Niet in generieke maatregelen, maar in oplossingen op bedrijfsniveau. In Frankrijk en België worden bedrijven beboet als ze boven een bepaalde norm komen. De Nederlandse overheden kunnen bij onze zuiderburen kijken hoe dit systeem werkt. Boeren die goed bezig zijn, worden dan niet gestraft voor de kleine groep boeren die hardleers is.

De polarisatie en agressie tussen boeren die glyfosaat gebruiken en burgers en buitenlui is groot. Het EU-besluit om glyfosaat nog tien jaar toe te staan, stemt mij niet vrolijk. Beter was het geweest om het middel nog drie jaar onder strikte voorwaarden toe te staan. Je zou zo boeren de kans geven ervaring op te doen met vervangende technische oplossingen die volop in ontwikkeling zijn. Onkruid krijgt daardoor – zonder het gebruik van bestrijdingsmiddelen – veel minder de kans de kop op te steken.
Het is terecht dat Vincent Janssen opmerkt dat boeren de hoogste risico’s lopen bij blootstelling aan glyfosaat. En we weten inderdaad te weinig van het effect van de opeenstapeling van gewasbeschermingsmiddelen. In Frankrijk is dementie onder boeren door glyfosaat erkend als beroepsziekte.
Nederland heeft vele prachtige en diverse landschappen die behouden moeten blijven. In veel van deze landschappen zijn landbouw en natuur prachtig in elkaar verweven, met zeer diverse flora en fauna. Landbouw is immers weinig anders dan gecultiveerde natuur.

Situeer de voorgenomen uitbreiding van de natuur in de landbouwgebieden zodat het landschap meer biodiversiteit krijgt. Landbouwgewassen worden dan weerbaarder en de instandhouding van flora en fauna wordt bevorderd. Een win-winsituatie voor de beheerde natuur en de voedselproductie, terwijl de maatschappelijke kosten verminderen.
Maar doe dit alles wel gefaseerd, met een lange termijnplanning. Boeren, burgers, buitenlui en weten dan voor vele jaren waar ze aan toe zijn, waar de natuur baat bij heeft. Alleen door samen te werken, kunnen we dit maatschappelijk probleem oplossen.
Norbert Huijts uit Voerendaal is gepensioneerd akkerbouwer.

————————————————————————————————–
Aanvulling of verduidelijking op het geplaatste artikel in dagblad De Limburger:

Het door de journalist gebruikte gegevens uit het RIVM-rapport geeft de gemiddelde situatie in Zuid-Limburg weer. De stikstofoverschot situatie tussen de landbouwbedrijven in Zuid-Limburg is erg groot en los je niet op met generieke maatregelen.

Onderzoek en toelating van bestrijdingsmiddelen zijn alleen gedaan per werkzame stof waarbij niet gekeken wordt naar een eventueel negatief effect van stapeling van middelen die er in de praktijk wel degelijk zijn. Ook de draag-/vulstof voor de werkzame synthetische stof van het bestrijdingsmiddelen kan giftig zijn.

Samenwerking landbouwonderzoek en landbouwpraktijk:

Vrijdag 24 oktober 2024 ben ik naar een Symposium “Agronomie, Ecologie en technologie” geweest op het akkerbouwproefbedrijf van de WUR (Wageningen Universiteit en Research) in Lelystad. Dit ter gelegenheid van een onderzoeker die met pensioen gaat. Aan het eind feliciteerde en bedankte ik hem voor de inspiratie die ik van hem heb meegekregen tijdens diverse projecten. Hij bedankte mij vervolgens voor mijn inbreng en inspiratie, die waren voor hem waardevol. Alleen op deze manier door met onderzoek en landbouwpraktijk samen te werken komen we verder.

Een onderzoeker van de WUR sprak op dit symposium over de toekomstbestendige landbouw. Hij stelde dat niet op nationaal niveau maatregelen genomen moesten worden maar op regio niveau. En dat natura 2000 gebieden omsloten moeten worden door extensieve landbouwbedrijven.
 Daar ben ik het absoluut mee oneens. Kijkend naar Zuid-Limburg zie ik een landschap met de verzamelnaam Lössgrond, die in het verleden door de Maas vanaf Brunssum tot in het Maasvallei gevormd is, doorsneden plateau’s en beekdalen.
Alle boerenbedrijven en percelen hebben een andere aanpak nodig om aan de biodiversiteits en milieu doelen passend bij het landschap (ook natura 2000 gebieden) en de individuele boer te voldoen.

Norbert Huijts
Voerendaal
www.kasteelhoeveputh.nl/blog
Vanaf 2018 gepensioneerd (biologisch) akkerbouwer

Evaluatie kruidenrijk grasland en kruidenrijke groenbemester.                      2-11-2023

In 2020 heeft LTO en Urgenda een crowdfundingsactie opgezet om kruidenrijk grasland te stimuleren bij melkveehouders. Het werd een doorslaand succes. Dit jaar is er een kruidenrijke groenbemester voor akkerbouwers bij gekomen.

Melkveehouders kregen de meerkosten van het kruidenrijk grasmengsel t.o.v. Engels graszaad voor 3 ha vergoed om ervaring op te doen.
Voor veel boeren was het een eyeopener hoe hun koeien reageren op kruidenrijkgrasland. 80 % van de boeren zeggen dat de koeien het beter eten dan raaigras en 97 % zegt dat de melkproductie hetzelfde of beter is. Terwijl 60 % van de gangbare boeren zegt in het eerste jaar geen kunstmest gebruikt te hebben, waardoor de stikstofuitspoeling vermindert en veel minder CO2 uitstoot die nu niet nodig is voor de stikstofkunstmest productie.
Ook op andere milieufactoren wordt flinke winst geboekt zoals:
– meer biodiversiteit, 77% ervaart meer insecten en weidevogels en andere dieren.
– meer waterberging, 57 % ervaart meer weerstand tegen droogte en vernatting.
– Bestrijdingsmiddelen, 84 % gangbare boeren gaven aan geen onkruidbestrijding te hebben    toegepast.

Geweldige resultaten die passen bij mijn eerdere blogs (www.kasteelhoeveputh.nl/blog) waar ik voor gangbare landbouw pleit met minder gebruik van kunstmest en gewasbescherming.  Samen met andere innovaties en teeltsystemen kan de totale landbouw emissiearm produceren en ook nog een goed rendement halen om zo het bedrijf voort te kunnen zetten en met een goed privé-inkomen. Ik denk dat dit goed mogelijk is tussen of naast natuurgebieden.

Op de website www.1001ha.nl  is uitgebreidere informatie te vinden over deze crowdfunding van Urgenda en LTO en ook een verrassende evaluatie van het project kruidenrijkgrasland.
Laat je verrassen!

Onlangs stond in de krant dat acteur Leonardo DiCaprio de kweekvleesburger omarm ten wil ondersteunen. Ankie Hoefnagels sprak in een column steun uit voor dit initiatief, omdat zij zich grote zorgen maakt over de huidige milieubelastende veehouderij,
onder andere met het oog op de toekomst van haar kleinkinderen.
Dat er al jaren door wetenschappers en bedrijven wordt toegewerkt naar grootschalige productie van kweekvlees is een interessante ontwikkeling. Vanuit mijn ervaringen als biologische akkerbouwer laat ik daar graag een wat ander licht op schijnen in de bredere context van het streven naar een meer duurzame toekomst en gezonde voeding.
Laat ik beginnen met te zeggen dat ik mij ook grote zorgen maak over het milieu als het zo doorgaat met de voedselproductie
zonder dat stevige milieumaatregelen worden genomen, zeer zeker met het oog op de toekomst van mijn kleinkinderen.
Je hebt echt geen vlees nodig, laat staan kweekvlees, om voldoende eiwittenen andere voedingsstoffen binnen te krijgen.
Ik vrees dat ‘cosmetische maatregelen’ naar voren worden geschoven die kwalitatief noch kwantitatief oplossingen bieden voor de grote vragen waar we voor staan bij onze voedselproductie, zoals het verminderen van het gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen in de landbouw.
Kweekvlees wordt gemaakt uit stamcellen die op kweek worden gezet in een groeivloeistof die bestaat uit water, suikers, aminozuren, vetten, vitamines en mineralen. Stamcellen kunnen uitgroeien tot nieuw spierweefsel, ofwel vlees. Industrieel geproduceerd.
kweekvlees is geen circulair product. Bovendien is voor grootschalige productie van kweekvlees veel energie nodig.

Biodiversiteit
Terrein beherende instanties zoals Het Limburgs Landschap gebruiken runderen,schapen en geiten om het landschap divers te houden. Daarmee creëren ze open en gesloten landschappen met als resultaat een veel grotere en fascinerende biodiversiteit.
Natuur beherende organisaties leveren op deze manier een positieve bijdrage aan de biodiversiteit en ook aan het klimaat.
Het vlees van deze dieren eten is geen aanslag op de biodiversiteit en het klimaat.
Maar consumenten kunnen beter overstappen op een menu met minder vlees en zoveel mogelijke regionale (biologische) groenten kopen en deze onbewerkte producten zelf klaarmaken. Dat is simpeler en kost minder vervoer en energie. Je hebt echt geen vlees nodig, laat staan kweekvlees, om voldoende eiwitten en andere voedingsstoffen binnen te krijgen. Wil je toch vlees eten, doe dat dan met mate en koop vlees van natuur beherende organisaties, biologische bedrijven of extensief gangbare veeteeltbedrijven.
Een rapport van de Universiteit Wageningen toont aan dat de biologische melkveehouderij 70 procent minder stikstof uitstoot dan de gangbare melkveehouderij die hier lering uit kan trekken. De hoeveelheid kunstmest (met stikstof) zal voor sommige bedrijven flink omlaag kunnen; kruidenrijk grasland kan een grote bijdrage leveren aan een stabiele koolstof stikstof verhouding.
Het gebruik van sojabonen uit Zuid-Amerika voor eiwitrijk krachtvoer kan worden afgebouwd. Plantenteelt voor humane en dierlijke voeding kan het beste in West-Europa plaatsvinden.

Circulaire productie
Circulaire productie past het beste in de regio. Samenwerking tussen akkerbouwers en
veehouders zal gestimuleerd moeten worden om regionale circulaire productie te laten
plaatsvinden net zoals vroeger gebeurde in het gemengd bedrijf.
De akkerbouw en veehouderij kunnen voor zover ze het niet al doen beginnen met het
integreren van biologische methodes waardoor ze minder kunstmest en
bestrijdingsmiddelen nodig hebben.
Kweekvlees kweekt vooral te hoge verwachtingen en leidt af van de roep om, en de
noodzaak tot, grote inspanningen en investeringen in het verduurzamen van onze
voedselproductie op biologische grondslag.

Norbert Huijts uit Voerendaal is voormalig biologische akkerbouwer.

Aanvulling op dit artikel.
Er ligt voor de totale landbouw ( Veehouderij, akkerbouw, groenteteelt en kassenbedrijven) een opdracht om de uitstoot van gassen uit de landbouw, die opwarming van de atmosfeer van de bevorderen, te verlagen naar een niveau van evenwicht.
De biologische bedrijven die het meest de evenwicht situatie benaderd zijn op dit moment met een 4 % een klein deel van de totale landbouwbedrijven. Als dit in 2030 een 10 % zal zijn ben ik al blij. Voor de bedrijven die met synthetische middelen werken zijn de doelstelling lijkt mij ook haalbaar.
Ik ben lang genoeg gangbaar boer geweest om te kunnen inschatten wat op dit moment de mogelijkheden zijn om naar een evenwicht situatie toe te werken.
Vanaf 1985 zijn er vele projecten geweest waaraan ik ook heb deelgenomen. In die periode is de negatieve invloed van de deelnemende bedrijven flink verlaagd.
De kennis en de ervaringen op de proefbedrijven van de WUR (Wageningen Universiteit) is in de laatste 20 jaar door ontwikkeld, inclusief de ontwikkelingen op de landbouwbedrijven zelf. Daarbij zijn de technische ontwikkelingen ook verder gegaan.
De satelliet besturing op de trekkers maakt het mogelijk om de percelen over de jaren heen kleiner te maken zodat over de jaren heen op alle percelen een gewasrotatie kan worden aangehouden die op deze kleinere percelen een grotere biodiversiteit bevorderen. Door gangbare bedrijven kan b.v. op spuitbaan breedte banen gemaakt worden die over de jaren heen exact op dezelfde plaats liggen.
Het is/wordt mogelijk om ziekten en plagen met synthetische middelen te bestrijden op de plekken in het perceel waar deze zich voordoen, daardoor zijn minder bestrijdingsmiddelen nodig. Op de plekken waar niet gespoten is neemt de weerbaarheid tevens toe.

Door de landbouw zal een stappenplan gemaakt moeten worden op welk niveau en wanneer ze met de stappen de doelen willen bereiken.

Tot mei 2017 was Norbert Huijts de eigenaar van biologisch akkerbouwbedrijf Kasteelhoeve Puth in Voerendaal. De akkers worden sindsdien bewerkt door Raymond Niesten uit Maastricht, zijn bedrijf heet De Poshoof.